Szczepienia ochronne dla osób podróżujących
Dalekie podróże do egzotycznych krajów stają się coraz bardziej powszechne i dostępne. Planując wakacje w tropikalnych strefach klimatycznych nie myślimy w pierwszej kolejności o ryzyku chorób zakaźnych, z którymi zupełnie nie mamy styczności w naszym kraju. Aby zwiększyć szanse na udany i przede wszystkim bezpieczny wyjazd, warto korzystać ze skutecznej formy profilaktyki chorób zakaźnych, jaką stanowią szczepienia ochronne.
To jakie szczepienia ochronne powinno się przyjąć przed podróżą, jest uzależnione od wielu czynników. Przede wszystkim ważny jest cel podróży – kraj i region, do którego się udajemy. Niektóre szczepionki są obowiązkowe, aby uzyskać pozwolenie na wjazd do danego państwa. Dotyczy to na przykład szczepionki przeciwko żółtej gorączce przy podróżach do niektórych krajów tropikalnych w Afryce i Azji. Osoby podróżujące do Arabii Saudyjskiej mają obowiązek szczepienia przeciwko meningokokom. Brak dowodu uodpornienia w Międzynarodowej Książeczce Szczepień może wiązać się z odmową wjazdu, przymusowym szczepieniem na granicy lub koniecznością odbycia kwarantanny.
Szczepienia zalecane to takie, które warto przyjąć ze względu na zwiększone ryzyko zachorowania w czasie podróży i pobytu w danym kraju. Nie są one jednak bezwzględnie wymagane. Należą do nich szczepienia zawarte w polskim kalendarzu szczepień – na przykład szczepionka przeciw tężcowi i błonicy zalecana dorosłym co 10 lat – a także dodatkowo, w zależności od miejsca w które się udajemy, szczepienia przeciwko: WZW typu A, durowi brzusznemu, żółtej gorączce, kleszczowemu zapaleniu mózgu, wściekliźnie, cholerze i japońskiemu zapaleniu mózgu. Aktualną sytuację epidemiologiczną w kraju docelowym można sprawdzić między innymi na stronach Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i amerykańskiego Ośrodka Kontroli i Prewencji Chorób (CDC).
Długość pobytu ma znaczenie
Istotny jest planowany czas trwania wyjazdu i rodzaj aktywności, jakie zamierzamy podjąć w jego trakcie. Jeżeli na przykład udajemy się w regiony endemicznego występowania chorób takich jak kleszczowe zapalenie mózgu, z zamiarem częstego przebywania na terenach leśnych, to rozsądnym może być zaszczepienie się przeciwko tej chorobie, niosącej ryzyko ciężkich i trwałych powikłań neurologicznych.
Bardzo ważne jest też uwzględnienie wieku i aktualnego stanu zdrowia – chorób przewlekłych, przyjmowanych leków, stanu odporności, poprzednio zrealizowanych szczepień. Warto przed wyjazdem sprawdzić kalendarz szczepień i przyjąć np. dawkę przypominającą szczepionki przeciwko tężcowi, jeżeli od ostatniej upłynęło więcej niż 10 lat. Należy zwrócić uwagę, że niektóre szczepienia są przeciwwskazane u kobiet w ciąży. W podjęciu decyzji co do koniecznych szczepień może pomóc wizyta w gabinecie lekarza medycyny podróży.
Szczepienia ochronne należy zaplanować z odpowiednim wyprzedzeniem – powinno być to co najmniej 4-6 tygodni przed planowanym wyjazdem, aby zdążyć przyjąć wszystkie dawki wymagane do osiągnięcia odporności. Ponadto, jeżeli konieczne jest podanie 2 różnych szczepionek „żywych” podskórnie lub domięśniowo, musi być pomiędzy nimi zachowany odstęp minimum 4 tygodni. Szczepionki „żywe” doustne – np. przeciwko rotawirusom mogą być podawane w dowolnych odstępach od innych szczepionek „żywych” i inaktywowanych. Można też bezpiecznie podać jednocześnie 2 lub więcej szczepionek inaktywowanych albo szczepionki inaktywowane i „żywą”. Jeżeli do daty wyjazdu pozostało mniej niż 4 tygodnie, to i tak warto zasięgnąć rady lekarza co do możliwości szczepienia.
Bibliografia:
https://szczepienia.gis.gov.pl/index.php/rodzice_i_opiekunowie/szczepienia_w_podrozach_zagranicznych
http://www.szczepienia.czd.pl/zasady%20wykonywania%20szczepien.odstepy.php?submenu=6
