Szczepienia obowiązkowe – o nich musisz pamiętać! Część 1
W kalendarzu szczepień mamy do czynienia z ich dwoma rodzajami: obowiązkowymi i zalecanymi. Nie należy o nich zapominać, ponieważ są one najskuteczniejszym sposobem profilaktyki groźnych chorób zakaźnych.
Jak powstaje Program Szczepień Ochronnych?
Na podstawie aktualnej sytuacji epidemiologicznej w kraju Główny Inspektor Sanitarny (GIS) analizuje zagrożenie populacji chorobami zakaźnymi w danym roku kalendarzowym. W związku z tym corocznie przedstawiana jest do publicznej wiadomości aktualna treść PSO i zbudowany na jej podstawie kalendarz szczepień. Stanowi on główne wytyczne dla pracowników ochrony zdrowia do realizacji m.in. obowiązkowych szczepień ochronnych w Polsce, a dla pracowników organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej – do przeprowadzania kontroli z realizacji obowiązkowych szczepień ochronnych zgodnie z zaleceniami GIS. Jest to zgodne z przepisami prawa obowiązującymi w naszym kraju (m.in. z ustawą o zapobieganiu i zwalczaniu chorób zakaźnych u ludzi i rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych).
Choroby zakaźne niezwykle łatwo i agresywnie rozprzestrzeniają się w populacji podatnej, czyli niedostatecznie odpornej. Przed wynalezieniem szczepionek epidemie były dużo groźniejsze i bardziej rozprzestrzenione niż obecnie!
Niezwykle istotne jest podkreślenie znaczenia wysokiego stopnia zaszczepienia całej populacji kraju (jak najbliżej wartości 100%) dla bezpieczeństwa osób, które z różnych, niezależnych od nich przyczyn zdrowotnych nie mogą poddać się nawet podstawowym szczepieniom (np. uczuleni na składniki szczepionki), a tym samym są wysoce narażone na zachorowanie. Takie osoby są chronione tym skuteczniej, im mniej osób dookoła nich choruje lub jest nosicielem zarazków. Szczepienie całej populacji minimalizuje bowiem również zjawisko nosicielstwa, co istotnie ogranicza ryzyko zakażenia osób wrażliwych bądź nieszczepionych. Dlatego tak ważna jest skuteczna realizacja obowiązkowych szczepień, którym podlega każda osoba, przebywająca w kraju przez okres min. 3 miesięcy.
Szczepienia obowiązkowe
Polski kalendarz szczepień zawiera wykaz i zalecany termin realizacji obowiązkowych szczepień ochronnych przeciw następującym chorobom:
– gruźlica,
– wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B),
– krztusiec, tężec, błonica,
Odgłos kaszlu dziecka chorego na krztusiec:
– polio,
– odra, świnka, różyczka,
– infekcje bakteryjne: Haemophilus influenzae typu B oraz pneumokokami.
W kalendarzu szczepień za 2018 r. uwzględniono 2 warianty realizacji harmonogramu szczepień, obejmujące 2 różne typy szczepionek przeciwko tężcowi, krztuścowi i błonicy. Dysponując rzetelną wiedzą na temat składu i skuteczności działania dostępnych na rynku szczepionek, rodzice mogą zrealizować harmonogram szczepień obowiązkowych wybierając optymalny preparat szczepionkowy dla swojego dziecka. Dzięki istnieniu tych dwóch wariantów obowiązek szczepień nie zmusza nikogo do jednej, konkretnej ścieżki ich realizacji – istnieje możliwość wyboru.
Ministerstwo gwarantuje dla każdego dziecka bezpłatny dostęp do wysokiej jakości, skutecznych i bezpiecznych szczepionek, które dostępne są na rynku farmaceutycznym od wielu lat. Przykładem takiej właśnie szczepionki jest pełnokomórkowa szczepionka przeciwkrztuścowa DTwP (obecnie jedyna tego typu dostępna na rynku polskim). Warto podkreślić, że obecnie preparaty szczepionkowe zawierające pełnokomórkowy komponent krztuścowy są na świecie docenianie ze względu na ich wysoką skuteczność ochrony przed infekcjami bakterią Bordetella pertussis. W badaniach naukowych dowiedziono bowiem, że zastosowanie tego typu szczepionek we wczesnym dzieciństwie skutkuje dłuższym czasem utrzymywania się odporności przeciwkrztuścowej po ostatniej dawce obowiązkowego szczepienia, w porównaniu do szczepionek bezkomórkowych (DTaP), które zawierają jedynie od 1 do 5 antygenów pałeczki krztuśca.
Obowiązku szczepień nie należy postrzegać jako przymus, lecz jako działanie mające na celu ochronę zarówno dziecka, jak i ogółu społeczeństwa. Wakcynolodzy zachęcają do głębszej refleksji nad istotą szczepień i troski o zdrowie zarówno swoich najbliższych, jak i osób, które nie mogą poddać się szczepieniom ze względów zdrowotnych.
LITERATURA:
- Klein NP., Bartlett J, Fireman B, Rowhani-Rahbar A, Baxter R. Comparative effectiveness of acellular versus whole-cell pertussis vaccines in teenagers. Pediatrics 2013;131(6): 2013, e1716-22.
- Smits K, Pottier G, Smet J, Dirix V, Vermeulen F, Schutter I, Carollo M, Locht Camille, Ausiello CM, Mascart F. Different T cell memory in preadolescents after whole-cell Or acellular pertussis vaccination. Vaccine 2014; 32:111-118.
