Szczepienia ochronne dla młodzieży
Większość szczepień obowiązkowych wykonuje się we wczesnym dzieciństwie (do drugiego roku życia), dlatego też z reguły myśląc o szczepieniach wyobrażamy sobie rodziców zabierających swoje dziecko na planową wizytę lekarską. Należy jednak pamiętać, że kalendarz szczepień dla dzieci i młodzieży kończy się dopiero wraz z osiągnięciem wieku 19 lat!
Szczepienia obowiązkowe
W okresie nastoletnim pozostaje do wykonania dwa szczepienia przypominające:
1. w 14. roku życia – szczepionka skojarzona przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (dTap)
2. w 19. roku życia – szczepionka skojarzona przeciwko błonicy i tężcowi (Td)
Dodatkowo, jeśli młodzi ludzie z jakiegoś powodu nie mogli zostać zaszczepieni w terminie wskazanym w kalendarzu, należy przeprowadzić jak najszybciej szczepienia wyrównawcze. Obowiązkowi temu podlegają wszystkie osoby do osiągnięcia wieku wskazanego w rozporządzeniu Ministra Zdrowia – granica wiekowa zależna jest od choroby przeciwko której szczepimy, na przykład dla szczepionki BCG jest to 15 lat, z kolei dla DTP i MMR – 19 lat . Po przekroczeniu tej granicy wszystkie niewykonane szczepienia obowiązkowe stają się szczepieniami zalecanymi, kończy się więc możliwość bezpłatnego skorzystania z nich. Warto zatem, wkraczając w dorosłe życie, zerknąć do książeczki szczepień i uzupełnić ewentualne braki.
Szczepienia zalecane
Tężec, błonica
Po otrzymanej w 19 rż. dawce szczepionki Td kolejną zalecaną dawkę należy przyjąć 10 lat później, w 29 roku życia. W przypadku zranienia np. podczas pracy w ogrodzie i zabrudzenia rany po ukończeniu 24 rż. powinniśmy jednak dmuchać na zimne i zaszczepić się szczepionką Td lub T, o co najczęściej zadba lekarz zaopatrujący ranę.
Krztusiec
U dorosłych można również stosować szczepionkę z komponentą krztuścową – dTap.
Grypa
Coroczne szczepienie na grypę jest zalecane w każdym wieku, począwszy od 6 miesiąca życia. Szczególnie rekomendowane jest ono w sytuacjach gdy nastolatek należy do grupy ryzyka powikłań grypy (np. ciężkie choroby przewlekłe, ciąża), lub utrzymuje stały kontakt z taką osobą.
Meningokoki
Na inwazyjną chorobę meningokokową szczególnie narażone są osoby przebywające w dużych zbiorowiskach ludzi, takich jak szkoła lub akademik. Infekcja tym wysoce zjadliwym gatunkiem bakterii rozwija się niezwykle szybko i przebiega najczęściej jako sepsa lub zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Spośród kilkunastu serotypów Neisserii meningitidis, najgroźniejszy dla młodych ludzi jest typ C. W Polsce przeciwko temu serotypowi dostępna jest zarówno szczepionka monowalentna jak i poliwalentna przeciwko serotypom A, C, W135 oraz Y, zalecana głównie osobom planujących podróż do rejonów endemicznych.
Ospa wietrzna
Charakteryzująca się stosunkowo łagodnym przebiegiem u dzieci, u młodzieży i dorosłych może być przyczyną groźnych powikłań takich jak ciężkie ospowe zapalenie płuc. Z tego powodu, wskazane jest podanie dwóch dawek szczepionki przeciwko ospie wietrznej u osób, które nie chorowały lub nie były jeszcze szczepione. Na ospę szczepić można już od momentu ukończeniu pierwszego roku życia.
Wirus HPV
Wirus brodawczaka ludzkiego (a zwłaszcza jego podtypy 16 i 18) jest wirusem onkogennym. Oznacza to, że zakażenie niesie za sobą ryzyko rozwoju raka szyjki macicy u zainfekowanych kobiet, a także innych nowotworów takich jak rak odbytu, sromu, prącia i ustnej części gardła. Nie jest to problem marginalnej części społeczeństwa – większość aktywnych seksualnie osób jest narażonych na infekcję. By zapobiec zakażeniu, zaleca się podanie 3 dawek poliwalentnej szczepionki (obecnie dostępne są preparaty 2-, 4- i 9-walentne, skierowane dodatkowo przeciwko serotypom 11 i 16 odpowiadającymi za rozwój brodawek płciowych) dziewczynkom i chłopcom w wieku 11-12 lat. Nabycie odporności jeszcze przed inicjacją seksualną i potencjalnym kontaktem z wirusem daje największe szanse na uniknięcie infekcji.
WZW A
Polecane szczególnie młodym ludziom wyjeżdżającym w rejony o wysokiej zapadalności – WZW typu A przenosi się głównie drogą pokarmową w krajach rozwijających się. 2-dawkowe szczepienie dające odporność na całe życie dostępne jest odpłatnie od pierwszego roku życia.
Kleszczowe zapalenie mózgu
Osobom planującym wyjazdy turystyczne lub obozy na terenie leśnym oraz wyjeżdżającym lub zamieszkującym rejony endemicznego występowania zapalenia mózgu przenoszonego przez kleszcze, zaleca się korzystanie z 3-dawkowej szczepionki (dostępnej od ukończenia pierwszego roku życia). Ze względu na odstępy czasowe pomiędzy poszczególnymi dawkami, w celu zapewnia najskuteczniejszej ochrony w okresie wakacyjnym, powinno się rozpocząć szczepienie na przełomie lutego i marca. Sczepienie podstawowe uodparnia nas na około 3 lata, po tym czasie należy przyjąć dawkę przypominającą. Każde kolejne szczepienie przypominające można natomiast wykonywać już co 5 lat.
Bibliografia:
http://szczepienia.pzh.gov.pl/kalendarz-szczepien/
https://gis.gov.pl/zdrowie/szczepienia-zalecane/
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20160000849/O/D20160849.pdf (rozporządzenie Ministra Zdrowia)
