Jakie szczepienia są zalecane dla noworodka i niemowlaka?
Każda mama tuż po przyjściu dziecka na świat musi podjąć pierwszą odpowiedzialną decyzję dotyczącą przyszłości zdrowotnej swojego dziecka. Decyzja rodziców w tym momencie wiąże się z odpowiedzią na pytanie: na co zaszczepić swoje dziecko? W Polsce szczepienia noworodków, niemowląt i starszych dzieci są obowiązkowe i określone Programem Szczepień Ochronnych, który bardzo ułatwia odpowiedź na to pytanie.
Jakie szczepienia są przeznaczone dla noworodka?
W pierwszej dobie życia noworodek zostaje poddany zazwyczaj dwóm szczepieniom: jedyną w życiu dawką szczepionki p/ gruźlicy (szczepionką BCG) oraz pierwszą dawką szczepionki p/ wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW B).
W odniesieniu do szczepionki p/ WZW B rodzice mogą dokonać wyboru pomiędzy preparatami różnych firm. Często w tym wyborze obmyślany jest już plan kolejnych szczepień niemowlęcia szczepionkami zalecanymi.
Zgodnie z obowiązującym kalendarzem szczepień, następne szczepienie niemowlęcia powinno odbyć się w 2 miesiącu życia – po ukończeniu 6 tygodnia życia. Wtedy przychodzi czas na drugą dawkę szczepienia p/WZW B oraz pierwszą dawkę szczepionki p/błonicy, tężcowi, krztuścowi (np. pełnokomórkową – tzw. DTwP), inwazyjnym zakażeniom Haemophilus influenzae typu b (Hib) oraz inwazyjnym zakażeniom pneumokokowym, które mogą być podane w dwojaki sposób: w czterech osobnych szczepionkach lub w jednej.
Obecnie obowiązujące wytyczne dotyczące realizacji szczepień dla noworodków i niemowląt zalecają, by podjęty pierwotnie schemat szczepień był kontynuowany w dalszym cyklu szczepień tymi samymi preparatami szczepionkowymi. Możliwa jest oczywiście zmiana preparatu szczepionkowego w sytuacji, gdy w trakcie realizacji szczepień dziecka wystąpiły odczyny niepożądane lub lekarz stwierdza przeciwwskazania zdrowotne do zastosowania danego preparatu.
Duże znaczenie w wyborze szczepionki przez rodziców odgrywa cena preparatu. Przykładowo, pełnokomórkową szczepionka trójskładnikowa przeciwko krztuścowi, tężcowi i błonicy jest w pełni refundowana z budżetu państwa. Jej wybór pozwala na oszczędność kilkuset złotych, które można przeznaczyć np. na zaszczepienie dzieci płatnymi szczepionkami zalecanymi, w tym przeciw rotawirusom czy meningokokom.
Z podaniem szczepionki, podobnie jak w przypadku podania we wstrzyknięciu każdego innego preparatu leczniczego, mogą wiązać się reakcje uboczne. Dlatego rutynowym postępowaniem w każdym Punkcie szczepień jest obserwacja niemowlęcia po szczepieniu przez 30 minut. Również zalecenie wzmożonej kontroli ciepłoty ciała i obserwacji miejsca wkłucia przez rodziców przez kolejne 72 godziny ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa niemowlęcia po szczepieniu. Łagodnymi odczynami poszczepiennymi są zaczerwienienie, niewielki obrzęk w miejscu podania szczepionki, podwyższona temperatura ciała.
Skuteczność działania szczepionek jest oczywistym kryterium wyboru dla rodziców podejmujących szczepienia. Jednak niewiele osób zdaje sobie sprawę z aktualnie zaistniałego problemu niskiej odporności przeciwkrztuścowej wśród młodzieży i dzieci. Okazuje się bowiem, iż zwiększona obecnie liczba zachorowań na krztusiec w niektórych grupach wiekowych w krajach rozwiniętych związana jest m. in. krótkotrwałą odpornością po szczepieniach preparatami wysoce skojarzonymi zawierającymi składnik bezkomórkowy (acelularny) krztuśca (DTaP). Znajduje to odzwierciedlenie w wynikach badań naukowych.
Lekarz kwalifikujący do szczepień powinien udzielić rodzicom pełnej informacji o każdym aspekcie wyboru szczepionki w 1. roku życia dziecka.
Liteartura:
Klein NP., Bartlett J, Fireman B, Rowhani-Rahbar A, Baxter R. Comparative effectiveness of acellular versus whole-cell pertussis vaccines in teenagers. Pediatrics 2013;131(6): 2013, e1716-22.
Smits K, Pottier G, Smet J, Dirix V, Vermeulen F, Schutter I, Carollo M, Locht Camille, Ausiello CM, Mascart F. Different T cell memory in preadolescents after whole-cell Or acellular pertussis vaccination. Vaccine 2014; 32:111-118.
